Έχει συμβεί σχεδόν σε όλους. Εκεί που κάθεστε και κοιτάζετε τα album φωτογραφιών κάποιου φίλου στο facebook, ξαφνικά πέφτετε πάνω σε μία δική σας φωτογραφία, ή – όπως γράφουν εύστοχα στο io9- μίας λιγότερη ελκυστικής εκδοχής σας. Ο «αληθινός» σας εαυτός φαίνεται να έχει πέσει θύμα κάποιας μυστήριας απαγωγής και να έχει αντικατασταθεί από μία… δευτεράντζα. Και έπεται η συνέχεια στα ρητορικά ερωτήματα που κάνετε στον εαυτό σας: «Έτσι φαίνομαι;;;»
Ναι, έτσι φαίνεστε, αλλά μην ανησυχείτε. Υπάρχει μία πολύ καλή δικαιολογία για το γεγονός ότι η εικόνα του εαυτού σας που βλέπετε στις φωτογραφίες σας είναι τόσο… ανοίκεια. Πάντως, πριν αναφερθούμε στους λόγους, σημειώστε πως η έκφραση που έχετε στις φωτογραφίες και σας κάνει να παθαίνετε πανικό, είναι πολύ πιο γοητευτική απ’ ότι πιστεύετε.
Γιατί απεχθάνεστε να βλέπετε φωτογραφίες σας; Φταίνε οι καθρέφτες κι αυτό είναι το λιγότερο συναρπαστικό μέρος του λόγου που πιστεύετε ότι ο φωτογραφιζόμενος εαυτός σας είναι τόσο παράξενος. Το αγαπημένο μας Laughing Squid μάλιστα, δημοσίευσε κι ένα βίντεο από την ομιλία του φωτογράφου Duncan David σε ένα TED, εξηγώντας «πώς η αντίληψη, οι καθρέφτες και μία θεωρία του ρομποτιστή Masahiro Mori, μας κάνουν να μισούμε τον εαυτό μας στις φωτογραφίες».
Πώς αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας; Ποιος είναι ο χάρτης που χρησιμοποιούμε για να βλέπουμε τον εαυτό μας; Ε, είναι αυτό που δεν μπορεί να δει καμία κάμερα: είναι ένας καθρέφτης, στο μπάνιο μας, σε απόσταση μισού μέτρου. Αυτή είναι μία πολύ προσωπική όψη. Είστε ο μόνος άνθρωπος στον κόσμο που μπορεί να σας δει έτσι. Όταν κάποιος σας παίρνει μία φωτογραφία, η φωτογραφία αυτή δεν έχει σχέση με την εικόνα που βλέπετε στον καθρέφτη του μπάνιου σας.Έτσι, η θεωρία μου –αν και δεν είμαι επιστήμονας, είμαι ένας φωτογράφος- είναι ότι όταν βλέπουμε μία φωτογραφία του εαυτού μας, μας μοιάζει μεν, αλλά κάτι δεν πάει καλά, συνεπώς νιώθουμε μία τεράστια απόρριψη. Είναι σωστή η θεωρία ή λάθος; Θα δούμε. Ίσως κάποια στιγμή, κάποιος, τη δοκιμάσει.
Απ’ ότι φαίνεται, κάποιος τη δοκίμασε και μάλιστα τόσο παλιά όσο το 1977. Σε μία μελέτη με τίτλο «Reversed Facial Images and the Mere-Exposure Hypothesis”, οι ψυχολόγοι Theodore H. Mita, Marshall Dermer και Jeffrey Knight υποστηρίζουν ότι «τα άτομα προτιμούν μία φωτογραφία προσώπου που αντιστοιχεί στην εικόνα που έχουν στον καθρέφτη τους, παρά την αληθινή τους εικόνα». Αυτό όμως που είναι περισσότερο ενδιαφέρον είναι ο ΛΟΓΟΣ για τον οποίο βλέπουμε την εικόνα μας στον καθρέφτη ως πιο ελκυστική. Όπως λέει ο τίτλος της έρευνας, σχετίζεται με κάτι που λέγεται το «φαινόμενο της απλής έκθεσης».
Το φαινόμενο της απλής έκθεσης επισημάνθηκε πρώτη φορά την δεκαετία του 1960, από τον ψυχολόγο του πανεπιστημίου Stanford, Robert Zajonc. Με απλά λόγια, είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο ένα άτομο αναπτύσσει μία προτίμηση για ένα ερέθισμα που βασίζεται αποκλειστικά στην επαναλαμβανόμενη έκθεσή του (άρα και την εξοικείωσή του σε αυτό). Το αποτέλεσμα του φαινομένου αυτού, έχει αποδειχθεί με μία σειρά από ερεθίσματα (λέξεις, εικόνες, ήχους) και σε διάφορες κουλτούρες ή άλλα ζωικά είδη.
Οπότε, αν κάποιος σας λέει πως ο λόγος που μισούμε να βλέπουμε φωτογραφίες του εαυτού μας είναι ο καθρέφτης, θα πρέπει να καταλαβαίνετε ότι δεν θα πρέπει να ρίχνει το φταίξιμο στον καθρέφτη αυτό καθεαυτό, αλλά στα αποτελέσματα της εξοικείωσής μας με το συγκεκριμένο, επαναλαμβανόμενο, οπτικό ερέθισμα. Το φοβερό με το ψυχολογικό αυτό φαινόμενο βέβαια, είναι ότι αποτελεί αποκλειστικά ατομική εμπειρία. Αυτό καλό είναι να το θυμάστε την επόμενη φορά που θα δείτε μία φωτογραφία σας και θα σχολιάστε (όχι και τόσο καλά) την εμφάνισή σας.
Η αλήθεια είναι ότι, αν ο φωτογραφημένος εαυτός σας, έμοιαζε με τον εαυτό σας στον καθρέφτη, όλοι οι υπόλοιποι θα πίστευαν ότι είστε λίγο… παράξενος/η. Θυμάστε τους ερευνητές που απέδειξαν ότι ένας άνθρωπος προτιμά να βλέπει μία φωτογραφία του εαυτού του που μοιάζει με την εικόνα που έχει στον καθρέφτη του μπάνιου; Ε, οι ίδιοι έδειξαν και το αντίθετο. Όταν έδειχναν φωτογραφίες ενός ατόμου στους φίλους του, εκείνοι προτιμούσαν εκείνες που δεν ήταν οι εικόνες του … καθρέφτη. Με άλλα λόγια; Μη σας νοιάζει πώς φαίνεστε. Ο «φωτογραφημένος εαυτός σας» είναι υπέροχος.
Πηγή: io9
No comments:
Post a Comment